Voetballen in je rolstoel

Hoe vet zou het zijn als mensen in een rolstoel ook zouden kunnen voetballen? In 2014 werd Michiel van der Boom getriggerd, een van de populairste sporten van de wereld die niet door iedereen kan worden beoefend. Michiel dacht: “Dit kan anders!” Het idee voor een schieter die ballen af kan vuren was geboren. Met een subsidie van Sportinnovator en ZonMw is er gewerkt aan de ontwikkeling van een hulpmiddel dat voetbal voor mensen in een rolstoel mogelijk maakt: de AmiGo.

Wat is de AmiGo?

De AmiGo is een sporthulpmiddel dat aan de voorkant van zowel een elektrische als handbewogen rolstoel bevestigd kan worden. De ‘schieter’ kan ballen oppakken, vasthouden en met een druk op de knop kan de bal met verschillende snelheden weggeschoten worden. Het is mogelijk de bal af te pakken van andere rolstoelgebruikers en in de toekomst moet het mogelijk worden om ook met verschillende schiethoogtes en soorten ballen te schieten.

Wat is het doel van de AmiGo?

Meer rolstoelgebruikers in beweging krijgen en aan laten sluiten bij de maatschappij. De AmiGo is multifunctioneel en multi-inzetbaar. Zo wordt er een ‘echte’ voetbalsport ontwikkeld maar kun je er ook spellen mee spelen, denk aan mikspellen als kegelen. De kracht ligt hem straks vooral in de multi-inzetbaarheid; schieten op een gymzaalvloer, op kunstgras maar ook op straat. Want wat is er nu leuker dan een balletje te kunnen trappen met je vrienden? Naast het sporten met andere rolstoelgebruikers kan er ook worden gesport met mensen die niet in een rolstoel zitten.

Naast voetballen kan de AmiGo ook een grote rol gaan spelen in revalidatietrajecten. Hanneke van Oudheusden, kinderfysiotherapeut bij Libra Revalidatie te Tilburg, heeft de AmiGo al eens mogen testen. We stelden haar enkele vragen over haar ervaringen. Volgens haar geeft het kinderen vrijheid in het kunnen beoefenen van een sport waar ze normaliter niet aan kunnen deelnemen. Althans, niet op de manier waarop ze het graag zouden willen. Mee kunnen doen aan voetbal is binnen de therapie geen doel, maar door middel van het inzetten van de AmiGo bereik je wel hele andere doelen, zoals: inschakeling van de arm en hand, verbeterd rolstoelgebruik en een beter actie-reactie besef middels controle over het apparaat (‘Als ik dit doe, dan gebeurt er dit’).

De AmiGo kan volgens Hanneke voor vele doelgroepen worden ingezet, zowel voor volledig als gedeeltelijk rolstoelgebonden personen. Zolang het zicht van de persoon goed is, kan iedereen ermee aan de slag. De AmiGo kan worden ingezet bij:

• Fysio- en ergotherapie: trainen van de aangedane kant/handfunctie door de drukknop zo te plaatsen dat deze beweging van de aangedane kant triggert. Tijdens de testen gebeurde dit bij meerdere kinderen al spontaan, zo was er één jongen die zijn linkerhand al maanden niet meer goed gebruikte en ineens vol enthousiasme hiermee de voetbal wegschoot. Overigens is het mogelijk de drukknop op allerlei plekken aan te brengen, bijvoorbeeld bij hoofd- of voetbesturing. Al naar gelang wat werkt voor de gebruiker. Daarnaast is de AmiGo ook een waardevolle toevoeging voor het leren rijden met een (handbewogen) rolstoel en het trainen van rolstoelvaardigheden. Het is een verlengde van de rolstoel wat ervoor zorgt dat de gebruiker anders over zijn/haar dimensies moet gaan nadenken, trainen van het ruimtelijk inschattingsvermogen. Door met de AmiGo een spelvorm te doen, heeft de gebruiker minder door dat hij/zij bezig is met therapie.
• Logopedie: actie-reactie spelletjes, waarbij de AmiGo ingezet wordt als middel om (spraak)reacties bij de gebruiker uit te lokken tijdens verschillende oefeningen.
• Bewegingsagogen: in spelvorm bij groepsbehandelingen. Daarnaast draaien de bewegingsagogen in Tilburg de zogenoemde sportintake en zal het, als het daadwerkelijk is uitgewerkt tot een sport, daarin meegenomen en aangeboden kunnen worden.

Hoe kwam de ontwikkeling van de AmiGo tot stand?

In het najaar van 2020 namen 40 mensen deel aan meerdere online werksessies. We gingen in gesprek met kinderen, rolstoelsporters, ouders, gymleraren, fysiotherapeuten en medewerkers van organisaties als Uniek Sporten. Op basis van hun feedback op stellingen en vragen werd er een pakket van eisen en wensen opgesteld. Hierbij werd vooral de multi-inzetbaarheid door de gymleraren, fysiotherapeuten en specialisten benadrukt. De ontwerpers ontwikkelden mede met deze feedback een prototype van de AmiGo. De AmiGo tour kon van start!

Gedurende een half jaar maakten 12 scholen en 1 revalidatiecentrum kennis met de AmiGo. In eerste instantie is ervoor gekozen om te starten bij scholen (en 1 revalidatiecentrum) omdat hier veel rolstoelgebruikers op 1 plek zijn. Daarnaast is het doel een Eredivisie voor rolstoel voetbal met de AmiGo op te zetten. Het vormen van een team binnen een school is hiervoor een eerste stap. Echter zijn we er dan nog niet, we bereiken graag iedere rolstoelgebruiker, van jong tot oud. Iedere school ontving tijdens de tour 2 of 4 AmiGo’s waarmee ze zelf 2-4 weken aan de slag konden. De testperiode werd afgetrapt met het installeren van de koppelstukken op de rolstoelen en het instrueren van de leraren. Op deze manier kwamen zo’n 100 kinderen voor het eerst in aanraking met de AmiGo. De leraren, therapeuten en kinderen werden vrijgelaten in wat ze met de AmiGo’s deden. Zij mochten zelf ontdekken wat er allemaal mogelijk is en hoe de AmiGo werkt. Tijdens en achteraf werd hen om feedback gevraagd. Dit leverde de ontwikkelaars waardevolle informatie op.

We ontdekten dat de ondergrond een grote invloed heeft op de bruikbaarheid van de AmiGo, dat de AmiGo zwaar was voor handbewogen rolstoelers (vooraf werd dit al verwacht) en dat er verbeteringen rondom de drukknoppen mogelijk zijn. Dit zijn dan ook punten die, bij het prototype dat in het voorjaar van 2022 wordt opgeleverd, zijn verbeterd.

Wat we vooral ontdekten?

Dat de AmiGo een succes is! De kinderen scoorden de AmiGo gemiddeld een 8,8 (1-10), ze vonden het leuk om er mee te voetballen maar vooral de mikspellen waren populair. Leraren kwamen hierbij niet ongeschonden uit de strijd en de kinderen hebben nog veel meer ideeën: wat dacht je van een voorzet geven of hoog kunnen schieten? De leraren vonden de AmiGo gemakkelijk in gebruik en ze gaven aan dat het deelname aan de reguliere gymles mogelijk maakt. Het zorgt ervoor dat de kinderen mee kunnen doen aan allerlei balspellen. Ze zagen de meerwaarde van de schieter en denken dat een rolstoelsport mogelijk is mits er iets wordt gedaan aan de veilig- en wendbaarheid.

Wat staat er de komende tijd op de planning?

In het voorjaar van 2022 wordt een nieuw prototype van de AmiGo opgeleverd. Een prototype gebaseerd op de eerdere feedback; lichter, wendbaarder en aantrekkelijker. Gehandicaptensport Nederland, Special Heroes Nederland en InnoSportLab Sport & Beweeg gaan samen met de eindgebruikers aan de slag met het ontwikkelen van de sport rolstoelvoetbal met bijbehorende toernooidagen. Denk aan de afmetingen van het veld, aantal spelers, spelregels en eventuele gradaties per beperking. Maar ook het bundelen van zoveel mogelijk verschillende spellen voor de AmiGo. Hiervoor gaan we opnieuw naar 3 mytylscholen en daarnaast zijn er reeds 2 verenigingen die met de AmiGo aan de slag willen! We willen zoveel mogelijk mensen in een rolstoel kennis laten maken met de AmiGo. Heb jij nog ideeën die we niet moeten vergeten, help je ons graag verder met de ontwikkeling van de AmiGo of wil je graag op de hoogte blijven? Laat het ons weten via het contactformulier op de website!

Nieuwsgierig? Neem contact op met Michiel van der Boom via michiel@tech2play.nl of bel 06 463 525 36.

De AmiGo en bijbehorende voetbalsport worden ontwikkeld door Tech2Play, InnoSportLab Sport & Beweeg, Gehandicaptensport Nederland, Mytylschool Eindhoven, Sint Maartensschool Nijmegen, Special Heroes Nederland, Technische Universiteit Eindhoven, VDL en ZTI. Maar de AmiGo wordt bovenal ontwikkeld met alle mytylscholen in Nederland die ons voorzien van waardevolle informatie! Het project wordt gesubsidieerd door Sportinnovator en ZonMw.